Son yıllarda ekonomi politikalarında AKP’nin bir aparatı haline dönüşmekle suçlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 28 Mayıs sonrası yaşanan kadro değişimleri ile uluslararası piyasalarda kaybedilen itibarı geri kazanmak için yeni kararlar almaya devam ediyor.
SEÇİM ÖNCESİ DOLAR HESAPLARINA YENİ RÖTUŞ
Son aylarda klasik iktisat çizgisine yakın para politikası yürüterek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Faiz Sebep Enflasyon Sonuçtur” teorisiyle tezat oluşturan TCMB, yüksek enflasyona karşı kredi daraltma ve faiz silahını kullanırken, alınan son karar ile Kur Korumalı Mevduat (KKM) sahiplerine yönelik yeni bir hamle daha yapıldı.
Türkiye’de 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur krizine karşı hayata geçirilen KKM uygulaması, özellikle seçim ekonomisinin uygulanmaya başladığı 2023 yılının ilk ayları ve seçim sonrası meydana gelen kur ataklarıyla birlikte 3 trilyon 400 milyar liraya ulaşarak tarihi zirvesini kırmıştı.
BANKALARA YENİ DOLAR TALİMATI GÖNDERİLDİ
TCMB, peş peşe aldığı kısıtlayıcı adımlar ve Resmi Gazete’de yayımladığı tebliğler ile KKM’deki yükselişi baskılamakla kalmadı, 11 haftadır üst üste düşüş gösteren uygulamanın havuzunda bulunan 400 milyar liralık paranın erimesine neden oldu.
Yaşanan düşüşlerin ardından harekete geçen Merkez Bankası, bu hafta bankalara gönderdiği talimat ile yeni bir dönemi başlattı.
Tüm ekonomik söylemlere karşın KKM’deki paranın dolar kurunu endeksli olması, hala birçok şirket ve yatırımcı için söz konusu sistemi ‘güvenli liman’ haline getirirken, arka kapı müdahaleleri ile kurdaki artışı sınırlayan TCMB, bu şekilde KKM’deki yatırımcıların kazancının da önüne geçmiş oluyor.
25 Eylül tarihinde TL dönüşümlü hesaplar için asgari faiz zorunluluğunu kaldırarak, binlerce yatırımcıyı yalnızca kur farkına razı bırakan Merkez Bankası, havuzdan çıkan rekor paranın artışını finanse edebilmek için bankalara örtülü bir şekilde ‘TL mevduatını yükseltin’ talimatı verdi.
MERKEZ BANKASI’NIN KARARI TL MEVDUATLARINI YUKARI ÇIKARDI
Bu talimat doğrultusunda, 2 Kasım tarihinde alınan karar ile bankaların KKM hesapları için uyguladığı zorunlu karşılık oranını yüzde 30’a çeken TCMB, aynı zamanda döviz tevdiat hesaplarında bulunan her dolar için yüzde 4 oranında TL karşılık bulundurma yükümlülüğü getirdi.
Atılan adımlar piyasadaki 348 milyar liralık fazla likiditenin çekilmesine neden olurken, TCMB tarafında yaşanan yeniden fonlama nedeniyle BIST repo faizlerinin politika faizlerinin altına düşmesi sınırlandırıldı ve son haftalarda düşüş gösteren TL mevduatları yeniden yüzde 45’in üzerine çıktı.
YÜZDE 55 TL MEVDUAT FAİZİ VEREN BANKALAR VAR
Bankaların birçoğu TL mevduatları için yüzde 45 seviyelerinde faiz veriyor olsa da, yıl sonu bilançolarında hedeflerin tutturulması, zorunlu karşılık kaynaklı sıkıştırmalar ve KKM’den TL’ye dönüşüm payı hedeflerinin yakalanması için bankalar, KKM’den çıkacak müşterilerine yüzde 55’e varan TL mevduat faizi teklifleriyle gündeme geliyor.
Türkiye’de son olarak yüzde 45 seviyelerinde TL mevduat faizi 2001 yılında sunulurken, son 22 yılın en yüksek faiz oranı ise yatırımcıların aklını karıştırmış durumda. Birçok yatırımcı bu oranın ilerleyen aylarda döviz farkıyla elde edilecek gelirden yüksek olduğunu düşünerek KKM’den çıkarken, uygulamadan çıkan paranın yeniden döviz tevdiat hesaplarına gidişi engelleniyor.
Bu uygulamaya destek veren TCMB, bankaların kullandığı yol nedeniyle KKM’den çıkan paranın dolara gitmesinin önüne geçiyor ve kurdaki artışı sınırlayabiliyor.
1 MİLYON LİRANIN ÜZERİNE ÖZEL TEKLİFLER
Bankalar, KKM’de bulunan mevduat miktarına göre müşteriye özel teklifler sunarken, şu an için yüzde 50 ve üzeri TL mevduat faizlerinin yalnızca 1 milyon lira ve üzeri varlığını KKM’de bulunduran vatandaşlar için geçerli olduğu belirtilmekte.
