Türk dünyasının 4 bin yıllık geçmişi olan ortak geleneksel strateji ve zeka oyunu mangala Kazakistan’da çocuklar tarafından yoğun ilgi görüyor.
Kazakistan’da “dokuz kumalak” olarak adlandırılan kadim mangala oyunu hem yetişkinler hem çocuklar tarafından hala zevkle oynanıyor.
Ülkede halihazırda 200 binden fazla kişi mangala öğreniyor.
Strateji ve zeka oyunu mangala 2020’de Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan’ın ortak sunumuyla UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne de dahil edildi.
Çocukların zeka kabiliyetini geliştiren özelliğiyle bilinen oyun, Kazakistan’daki okullarda seçmeli ders olarak okutuluyor.
Astana’daki okulların birinde “dokuz kumalak” hocası olan Jenis Nurpeyisov, AA muhabirine, oyuna çocuklardan yoğun bir ilginin olduğunu söyledi.
Tarihi çok eskilere dayanan oyunun göçebe Kazak kültüründe “çobanlar cebri” diye de bilindiğini belirten Nurpeyisov, şunları kaydetti:
“Bu oyunu bizim yanı sıra Türk ve Kırgız kardeşlerimiz de oynuyor. Çeşitli oynanış şekli var ama temel anlamı aynı. Kazakistan’da Türk halkları için kutsal sayı olan 9 taşla oynuyoruz. İki kişi tarafından oynanan oyun tahtasında her iki tarafta 9 çukurdan 18 çukur var. Bu çukurların her birine 9’ar olmak üzere toplam 162 kumalak (taş) konuluyor. Önceden hesaplayarak hanesine en çok çift sayı taşı toplayan da oyunun kazananı oluyor.”
Şu anda yaklaşık 60 çocuğa oyunu öğrettiğini anlatan Nurpeyisov, “Çocuklar, oyun sayesinde zihinde hesaplamayı hızlı öğreniyor. Özellikle matematikte zorlanan çocuklar için çok büyük bir faydası var. Aynı zamanda çocuklara sabırlı olmayı da öğretiyor.” diye konuştu.
Öğrenci İslam Meiramhan da 3 yıl önce mangala dersi almaya başladığını dile getirerek, “Şu anda 9 yaşındayım ve artık dokuz kumalak oyunundan müsabakalara katılıyorum. Bu oyun sayesinde çok arkadaşım oldu.” dedi.
Kazakistan’da mangala oyunu geleneksel oyun türlerinin yaygınlaştırılması amacıyla devlet tarafından teşvik ediliyor.
Üniversitelerde mangala oyunu hocaları eğitilirken yerel teknoloji firmaları ise oyunun mobil uygulamalarını geliştiriyor.
