Ozan Ömer Kadüker – Cep telefonlarının sınıfta kullanımı yasaklanınca, kimi veliler de akıllı saatlere yöneldi. Saatlerin bir kısmı “Çocuğunuzun haberi olmadan etrafındaki sesleri ondan habersiz dinleyebilirsiniz, görüntüleyebilirsiniz” ilanlarıyla satılıyor. Veliler de aldıkları saatlerle adeta bir casus gibi çocuklarının her anını takip ediyor, ortam seslerini dinleyip video kaydı alıyorlar. Bazıları saatleri çocuğun güvenliği için kullanırken bazıları ise öğretmenin davranışlarını takip etmek için tercih ediyor. Bu durumdan çocuğun izni olsa dahi yanındaki arkadaşlarının ve öğretmenlerinin haberi yok. Kötü niyetli veliler olabileceği gibi bu saatler güvenlik açıkları nedeniyle çok ciddi riskleri de barındırıyor.
Güvenlik açıklarına dikkat
Akıllı saatlerin güvenlik sorunları hakkında bilgi veren Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ali Murat Kırık “Veri ihlali riski bulunmakta. Saatler, çocuğun konumu, ses kayıtları ve görüntüleri gibi kişisel verileri depolar. Bu veriler, kötü niyetli kişiler tarafından ele geçirilebilir ve izinsiz kullanımına yol açabilir. Kimlik hırsızlığı potansiyeli var. Kimlik bilgileri toplandığı için bu bilgiler, kimlik hırsızlığı gibi suçlarda kullanılabilir. Ayrıca zararlı yazılımların hedefi olma riski mevcut. Akıllı saatler, bu yazılımlar tarafından etkilenebilir, bu da saatin işlevlerini bozabilir veya kişisel verilerin çalınmasına neden olabilir” dedi.
Özellikle ucuz, yan sanayi ürünlerde birçok güvenlik açığı bulunabileceğine dikkat çeken Kırık, “Güncel olmayan yazılımlar, kötü niyetli kişilerin kolayca cihazlara sızmasına olanak tanır. Bu durum, çocuğun akıllı saatinin kontrolünü ele geçiren kişilerin, izinsiz ses veya görüntü kaydı yapabilmesine neden olabilir. Öğrencinin özel anları, aile içi konuşmalar veya kişisel alanı izinsiz bir şekilde kaydedilebilir. Görüntüler, kötü niyetli kişiler tarafından kullanılarak taciz veya siber zorbalık amacıyla kullanılabilir. Ayrıca, sürekli izlenme hissi çocuğun duygusal güvenliğini etkileyebilir” diye konuştu.
Kayıt alma hakları var mı?
Peki, çocuğun ve çevresinin izinsiz ses ve görüntü kaydı hukuki açıdan bir sorun oluşturur mu? Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Avukat Umur Güçlü, “Birinin rızası olmadan ses ve görüntü kaydı yapılması yasal değil, bu genel kural. Öte yandan yabancı doktrinler, çocuktan alınan rızanın çocuğun reşit olmaması nedeniyle geçerli olmayacağını bir başka doktrin ise ebeveynlerin kendi çocuklarının sesinin ve görüntüsünün kaydedilmesinin onun yararına olduğu için ihlal kapsamında değerlendirilmeyeceğini öngörüyor. Türkiye’de bunu ele alan kanun veya yargı kararı yok. Genel kanı ebeveynlerin kendi çocuklarının konumunu takip etmesinin veya kayıt altına almasının cezai bir sorumluluk çıkarmayacağı yönünde ancak burada çocuğun yaşı çok önemli” ifadelerini kullandı.
Güçlü, velilerin çocuğuyla birlikte okulda, kursta çocuğun iletişim kurduğu herkesi kayda almasının ise yasal olmadığı görüşünde.
‘Gizlice izliyorum’
Akıllı saatler online alışveriş sitelerinden 500 TL ile 5.000 TL arasından satın alınabiliyor. Sitelerde velilerin yaptığı yorumlardan bazıları şöyle:
??Okul kalabalığında dahi karşı tarafın sesi oldukça iyi geliyor.
■ Çocuğum okulda iken onun haberi olmadan ortam sesini dinleyebiliyorum ya da ortam resmini çekebiliyorum.
■ Çocuğu istediğim zaman dinleyebiliyorum, haritadan takip ediyorum, sesli mesaj atıyorum, gizli kamerayla izliyorum.
